ΜΕ ΜΙΑ ΑΓΚΑΛΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

Σφυγμομετρώντας της κατοχή το σωτήριων έτος 2017…

Όπως και κάθε χρόνο τα τελευταία 43 χρόνια, έτσι και φέτος η Πολιτική Άμυνα θα ηχήσει τις σειρήνες. Τις ίδιες ώρες ακριβώς ως ήθυστε κάθε χρόνο. Στις 15 Ιουλίου η ώρα 08:20 π.μ. θα ακουστεί η πρώτη σειρήνα για να σηματοδοτήσει το πραξικόπημα, προοίμιο της επόμενης τραγωδίας. Στις 20 Ιουλίου ώρα 05:30 π.μ. για να σηματοδοτήσει την Α’ φάση της τούρκικης εισβολής και του “Αττίλα 1”. Το δεύτερο γεγονός δεν θα υπήρχε αν δεν υπήρχε το πρώτο και το πρώτο διαπράχθηκε για να προκαλέσει το δεύτερο.  

Το κυπριακό είναι ένα πρόβλημα εισβολής, πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό και όχι επανροσέγγισης. 

200 χιλιάδες πρόσφυγες και 40% της γής να βρίσκεται υπο τουρκική κατοχή το 1974 δεν είναι ένα μακρινό παρελθόν αλλά το σύντομο μέλλον. Ένα πρόβλημα εισβολής και κατοχής να μεταλλάσεται σταδιακά σε δικοινοτικό και να διαπραγματεύεται εντός της «μόνης και μοναδικής» διαδικασίας των «διακοινοτικών» συνομιλιών, υπό την αιγίδα του εκάστοτε Γ.Γρ. του ΟΗΕ, εξαναγκάζοντας την αποδοχή των τετελεσμένων.

Διαχωρίζω την θέση μου από οποιαδήποτε πολιτική πλευρά, κόμμα η ιδεολογία. 

Το πραξικόπημα και η εισβολή δεν ήταν μονομερής ενέργεια αλλά καρποφόρησε μετά από έντονες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις , μαεστρία και ενορχήστρωση του Κίσσιγκερ για εφαρμογή της ιδέας της διχοτόμησης (portioning Cyprus) και τους εν Ελλάδι και εν Κύπρο χρήσιμους ηλίθιους στρατιωτικούς και πολιτικούς τόσο πρίν το 1974 αλλά και αργότερα.  

Επικεφαλής της επίθεσης στο Προεδρικό ο διοικητής των καταδρομέων  Ελλαδίτης Κων. Κομπόκης.

Διαχρονικά δεν ήταν μόνο οι χουντοπροδότες και οι εδώ "χρήσιμοι ηλίθιοι αλλα "Aiδώς Αργείοι στους επιφανείς Κύπριους ταγούς, με προεξέχοντες αυτούς που ποτέ δεν ανέλαβαν ευθύνη και διαχρονικά σκέπαζαν κάτω από το χαλί όλα τα πάθη του τόπου. 

Καθοριστικό ρόλο για το Αμερικάνικο imperium έπαιξε ο ελληνοαμερικανικός πράκτορας της CIA Γκάς Λάσκαρης Αβρακότος που μέχρι την τελευταία στιγμή ξεγελούσε το αόρατο δικτατορίσκο Ιωαννίδη και αυτός που έδωσε τελικά το τελικό σύνθημα για την εισβολή. 

Το επιχείρημά αυτό ήταν και το κύριο μέλημα της Ιωαννιδικής χούντας και κίνητρο για το πραξικόπημα ήταν η επιβίωση του κλυδωνιζόμενου αθηναϊκού καθεστώτος. 

Οι Τούρκοι άρχισαν τις προκλήσεις από το 1963 στην Κύπρο και μετέπειτα το Νοέμβρη του 1973 αντιδράσεις στο Αιγαίο. Το αμερικάνικο imperium πάντοτε υποστήριζε την Άγκυρα και τον τουρκικό μιλιταρισμό σε κάθε διαμάχη με την Αθήνα. Από τα Σεπτεμβριανά στην Κωνσταντινούπολη το 1955 ακόμα και  μετά τις 23 Ιουλίου  1974, όταν σε Αθήνα και Λευκωσία αποκαταστάθηκε συνταγματική τάξη.

Ο εμφύλιος, που είχε αρχίσει το 1971, ήταν έντονα αιματηρός. Από τις 27 Ιανουαρίου του 1974, όταν επιβεβαιώθηκε ο θάνατος του αρχηγού της ΕΟΚΑ Β’ στρατηγού Γεωργίου Γριβα, και μετά τον εξαναγκασμό του μετριοπαθή διαδόχου του, του Γεωργίου Kαρούσου, να εγκαταλείψει την Κύπρο, ήταν φανερό πως η πορεία του νησιού θα ήταν πύρινη. Στην EOKA B’ είχαν επικρατήσει οι τομεάρχες που είχαν συμφωνήσει με τον αόρατο δικτάτορα Δημήτριο Ιωαννίδη να «τελειώσουν» τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Την ίδια στιγμή, ο τότε Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ένοιωθε δυνατός. Οι Αμερικανοί του χρέωσαν αλλαζονεία μετά τον θάνατο του Γρίβα. Και ισχυρίστηκαν ότι επεδίωξε και αυτός την αντιπαράθεση με τον πανίσχυρο αρχηγό της ΕΣΑ. 

Ο Μακάριος υπήρξε ηγέτης και με το καλυμαύχι και χωρίς αυτό.Ο ίδιος  έβλεπε στο πρόσωπο του τον Εθνάρχη και το πόλο στον οποίο θα συστρατέυουνταν μαζί του ενάντια στην χούντα. Αυτό μαζί με τοην επιφανειακή προσέγγιση του ότι ουδείς δύναται να πειράξει τον ελληνισμό, ήταν τα μεγαλύτερα λάθη του. Συγκρούστηκε με τους δικτάτορες και ο πολιτικός κόσμος τον άφησε μόνο.  Ο Κων. Καραμανλής, ο τέως βασιλιάς, ο Παπανδρέου και οι Έλληνες κομουνιστές αναθάρρησαν μετά την απόφαση του Αρχιεπισκόπου να συγκρουστεί με τους δικτάτορες. Ήταν πεπεισμένος για τις αποφάσεις του και αγνοούσε πάντοτε τις συμβουλές των άλλων.  Ήταν πάντα αφελείς για τον πάρο χαρακτήρα του άλλου και δεν πίστευε ότι κάποιος θα διανοητού να πειράξει τον κυπριακό ελληνισμό, πόσο δε ένας στρατιωτικός όπως ο Ιωαννίδης.  Χαρακτηριστικό ότι μετά την επάνοδο του στην προεδρία μετά το πραξικόπημα έδωσε χάρη στους συλληφθέντες της Ε.Ο.Κ.Α. Β’

Η ιδέα της διχοτόμησης άρχισε να καλλιεργείται από τους αποικιοκράτες το 1955. Σε απόρρητο έγγραφο του Foreign Office αποδεικνύει ότι ο Ευ. Αβέρωφ, άρχισε να προωθεί την ιδέα της διχοτόμησης τον Ιούλιο του 1956, σε συνάντηση που είχε στην Αθήνα με τον Αμερικανό υπουργό Kohler, ενώ βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη ο Απελευθερωτικός Αγώνας της ΕΟΚΑ. Ένα αγώνα που είχε μποϋκοτάρει η αριστερά και αρνήθηκε την παθητική ή ενεργή συμμετοχή σε αυτό. 

Το Σεπτέμβριο του 1956, ο Αβέρωφ επανέλαβε την ιδέα της διχοτόμησης της Κύπρου ως τη μόνη λύση του Κυπριακού ζητήματος στον υπουργό Εξωτερικών της Νορβηγίας Halvard Lange. Δύο βδομάδες αργότερα πρότεινε ξανά τη διχοτόμηση στον ίδιο τον Τούρκο πρέσβη σε δύο συναντήσεις που είχε μαζί του στην Αθήνα. Το συγκεκριμένο έγγραφο αποδεσμεύτηκε, μόνο μετά την πάροδο 50 χρόνων αντί 30 χρόνων όπως ισχύει με άλλα απόρρητα βρετανικά έγγραφα. Η ατόφια, πραγματική ένωση  είχε εγκαταλειφθεί από την Αθήνα το 1957 αν όχι από το 1956. Και η εγκατάλειψη έγινε αποδεκτή και νομιμοποιήθηκε με τις Συνθήκες Ζυρίχης-Λονδίνου του 1960. Η οποιαδήποτε συζήτηση για «ένωση» μετά τα γεγονότα 1963-64 αφορούσε τη «διπλή ένωση» (double enosis).

Οι δυο αθηναϊκές χούντες είχαν συμφιλιωθεί με τη διχοτόμηση. Την αποκαλούσαν «διπλή ένωση» ή «ένωση με ανταλλάγματα». Η διχοτόμηση ως «ιδεώδη λύση» (“ideal solution” ) υπήρξε και ο στρατηγικός στόχος της Ουάσιγκτον. Ήταν όμως η διχοτόμηση στόχος και της Άγκυρας, ώστε να «συνεργασθεί» με τις δυο χούντες για την επίτευξή της; Εδώ βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα άλλο κυρίαρχο μύθο, ότι η Τουρκία είχε και συνεχίζει να έχει ως στόχο τη διχοτόμηση. Μέχρι τον Αύγουστο του 1964, ναι. Από τότε όχι. Τον Αύγουστο του 1964 η Τουρκία απέρριψε το διχοτομικό σχέδιο Άτσεσον (ενώ η Ελλάδα το αποδέχθηκε, και εδώ έχουμε ένα άλλο κυρίαρχο μύθο ως προς το αντίθετο), διότι δεν απέδιδε στην Τουρκία κυριαρχία στη μισή (βόρεια) Κύπρο. Υπάρχει απόδειξη για του λόγου το αληθές. Είναι η απαντητική επιστολή του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών  Feridun Erkin  της 28ης Αυγούστου 1964, προς τον περιβόητο Αμερικανό «διαμεσολαβητή» των ΗΠΑ, Άτσεσον. Η επιστολή μιλά από μόνη της. Το στρατηγικό μάθημα των Τούρκων από το 1964 ήταν ότι η διχοτόμηση κάθε άλλο παρά επέλυε το στρατηγικό της δίλημμα, δηλαδή την στρατηγική παρουσία της Ελλάδας στην Κύπρο. Αντίθετα το επιδείνωνε. Έκτοτε οι Τούρκοι άλλαξαν στρατηγική. Επεδίωξαν και επιδιώκουν την ομοσπονδοποίηση της Κύπρου με προαπαιτούμενο τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Με μια αλα- τούρκα ομοσπονδοιοποίηση, ο γεωστρατηγικός έλεγχος της Κύπρου θα περάσει στην Τουρκία. Μπορεί λοιπόν ο Ιωαννίδης να είχε στόχο τη διχοτόμηση. Όχι όμως και η Άγκυρα. Η εξέλιξη της τουρκικής εισβολής και η σημερινή θέση της Τουρκίας το αποδεικνύουν αυτό περίτρανα.

43 χρόνια μετά βρισκόμαστε σε μια νιρβάνα και σε ένα κυνήγι μαγισσών για τους  αίτιους και στην διχόνια. Κάθε παράταξη τιμά τους νεκρούς της και κάθε παράταξη παρουσιάζετε σε εθνικά μνημόσυνα είτε του Μακαρίου είτε του Γρίβα. Ότι τόσα χρόνια αρκετοί εξ αυτών παρέλασαν από διάφορα κυβερνητικά πόστα και κυβερνήσεις δεν το είδε ουδείς. Ποίος να φταίξει άραγε. Το ίδιο δεν έγινε και με το Μαρί. Αλλά ούτε εκεί είχαμε πολιτικές ευθύνες. Η πολιτική ευθιξία και η καταδίκη είναι ένα πιάτο αλά κάρτ που σερβίρεται κρύο και εξυπηρετεί έκαστη παράταξη ανάγοντος την όποτε βολεύει . Όπως και η τυφλή δικαιοσύνη που αθώωσε κάποτε τους 62 και το ΕΔΑ που δεν βρήκε άδικο στην οικογένεια Ηρακλέους για το Μαρί. Όπως και για το κούρεμα. 

Το σωτήριων έτος λοιπόν, εν έτη 2017 παραλάβαμε το φάκελο για την Κύπρο, πάθαμε σόκ στο άκουσμα ότι τα τουρικά στρατεύματα δεν αποχωρούν και υπο τον φόβο των τουρκικών απειλών ξεκινούμε γεωτρήσεις. 

Το σωτήριον έτος 2107 η ελληνική βουλή μας παρέδωσε αρχεία του Φακέλου της Κύπρου. Ένα θέμα που κατά παράδοξο τρόπο ανέδειξε ένα κόμμα τύπου Χ.Α. και ουδείς από τους θιασώτες του Παπανδρεϊκου, Καραμανλικού τόξου. Για αυτούς η Κύπρος εξακολουθεί να κείτεται μακριά. Ευελπιστούμε ότι αυτά τα έγγραφα που έχουνε ξεθάψει, είναι ολοκληρωμένα χωρίς ελλείψεις και ότι θα γίνει μια εμπεριστατωμένη έρευνα από επιστημονικό προσωπικό και όχι από πολιτικούς. Να μελετηθούν τα αρχεία και να υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση με αντικειμενική ιστορική καταγραφή και εξαγωγή συμπερασμάτων.  Να μην παραμείνει κλειστός αλλά να ανοίξει επιτέλους ο Φάκελος της Κύπρου να μάθουμε τους πραγματικούς ενόχους. Πρέπει να προχωρήσει άμεσα η άρση των ρητρών εμπιστευτικότητας, χωρίς άλλη χρονοκαθυστέρηση και να ανοιχθεί ο φάκελος Κύπρου για να υπάρξει διαφάνεια στο Κυπριακό. Άλλωστε 43 χρόνια που παραμένει επτασφράγιστο μυστικό ο Φάκελος της Κύπρου είναι πάρα πολλά. Είναι καιρός να αποδοθεί δικαιοσύνη και ευθύνες εκεί όπου αναλογούν.

Οι πληγές από το μαύρο καλοκαίρι του ‘74 είναι ακόμα νωπές. Ο λαός έχει δικαίωμα να γνωρίζει.

Το σωτήριων έτος 2017 καταλάβαμε σε ένα θέρετρο Ελβετικό ότι η φράση ότι η φράση που λέει ότι κατακτά ο τούρκος με πόλεμο, μόνο με όπλα θα το αφήσει. Το Δεν Ξεχνώ έγινε σταδιακά Ομοσπονδία του Κουεγίαρ, δέσμη ιδεών Γκάλη και σιγά σιγά αποδεχόμαστε συνεταιρισμό σε μορφή συνομοσπονδίας και σταδιακή διχοτόμηση.  Λύση γιόκ. Ο Τούρκος ΥΠ.ΕΞ. το ξεκαθάρισε. Δεν φεύγουν τα στρατέυματα γιατί χρειάζονται. Μπορεί σε καμιά δεκαπενταετία αν είμαστε καλά παιδία.

Το σωτήριων έτος 2017 θα έρθουν μνήμες στους παλιούς αλλά το οδόφραγμα μοιάζει απομακρυσμένο μέρος για να εκφράσουμε την αντίθεση μας στην κατοχή. Οι πιο νέοι θα είναι στις παραλίες, το μακένζυ είναι το πιο hot spot του καλοκαιριού φέτος. Οι μαθητικές διαδηλώσει έχουν καταργηθεί και η πολιτική μας έχει υποτάξει πλέον να ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία για την λύση.  Για το 1974 ούτε λόγος. Αν θάψουμε κάποτε κανένα ήρωα ή σε κανένα μνημόσυνο μπορεί να ακούσεις παχιά λόγια.

Το σωτήριων 2017 αποφασίσαμε να προχωρίσουμε σε ανασκαφές για ευρήματα λειψάνων αγνοουμένων ή πεσόντων και των καταδρομών του Noratlas. Στα τόσα χρόνια που είχα παρευρεθεί στις συγκεντρώσεις των συγγενών των αγννουμένω όταν ακόμα ήταν πρόεδρος της ο Παπάς, πάντα άκουγα υποσχέσεις και ότι οι ενέργειες προσκρούουν στην Τ/ Κ πλευρά.

Το σωτήριων έτος 2017 η Κ.Δ. ξεκινά γεωτρήσεις και θα έχουμε μια θέση πλέον στον ενεργειακό χάρτι αφού το κοίτασμα Ονησίφορος είναι ελπιδοφόρο σύμφωνα με τον Ζωδιάτη Σόλων Κασίνη, τον άνθρωπο που ανάδειξε και υλοποίησε το θέμα φυσικό άεριο στην Κύπρο παρά τον χλευασμό και την δυσπιστία των εκάστοτε κυβερνήσεων.  Μια τουρκική φρεγάτα με την ονομασία “Iμβρος” γυροφέρνει στα 10 ναυτικά μίλια από τον σημείο της γεώτρησης αφού η ζώνη κινδύνου θεωρούνται τα 5 Ν.χλμ από το γαλλικό γεωτρήπανο. Όπως γυροφέρνει ένα απαρχαιωμένο ερευνητικό Μπαρπαρός όποτε θέλει η τουρκία. Τις ίδιες απειλές είχαμε με την κάθοδο των ρώσσικων τεθωρακισμένων αρμάτων Τ80 που τελικά ήρθαν στο νησί αλλά και με το πυραυλικό σύστημα S-300 που η άφιξη του ματαιώθηκε αφού τελικά η πολιτική ηγεσία ενέδωσε στις τουρκικές απειλές.

Το σωτήριων έτος 2017 η τουρκοκυπριακή πλευρά θα συμπεριλάβει στα σχέδια λύσης τη Μόρφου ως περιοχή που δεν θα περιστραφεί υπο ελληνοκυπριακή διοίκηση. Η Τ/Κ πλευρά προχωρεί σε έργα στην περιοχή Μόρφου και Ζώδιας και την ανέγερση μιναρέ στην Πάνω Ζώδια. Μηδαμινή η αντίδραση των τοπικών και δημοτικών αρχών. Ενώ έπρεπε να προχωρήσουμε σε δραστικά μέτρα εφόσον υπάρχει επιτροπή διατήρησης ιστορικών μνημείων μείναμε με σταυρωμένα τα χέρια και  τα προγραμματισμένα έργα προχωρούν δημιουργώντας τετελεσμένα. Βλέπετε το καντήλι των ευχών κάποτε θα λείψει όταν μένεις στα λόγια και όχι στις πράξεις.

Αυτά συμβαίνουν όταν για χρόνια μετατρέπεις τη χώρα σου σε σατραπεία και εσύ λειτουργείς ως ανδράποδο. Αποφασίζουν άλλοι για σένα με βάση τα συμφέροντά τους. Όπως και τότε, έτσι και σήμερα, δυστυχώς. Οι σειρήνες ηχούν κάθε χρόνο και το άκουσμα τους είναι μια υπενθύμιση ότι αυτός ο τόπος έχει βιώσει πολλές φουρτούνες.

Κάποτε όμως οι σειρήνες θα σταματήσουν να ηχούν και τότε κανείς δεν μπορεί να μας ξυπνήσει από τον λήθαργο. 

Έκθεση Ζωγραφικής Σολωμός Φραγκουλίδης: Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΚΡΙΤΙΚΟΣ

Μια τρέχουσα έκθεση φιλοξενεί η Λεβέντειος Πινακοθήκη για τους μήνες από τις 9 Μαΐου μέχρι τις 4 Σεπτεμβρίου 2017, στην αίθουσα Claude Monet. Πρόκειται για μια σημαντική έκθεση έργων τέχνης ενός γνήσιου δημιουργού του Σολωμού Φραγκουλίδη από την Πάνω Ζώδια.

Ο Φραγκουλίδης είναι ένας από τους πρωτοπόρους ζωγράφους της πρώτης γενιάς της Σύγχρονης Κυπριακής Τέχνης, όχι μόνο ως ζωγράφος αλλά συγγραφέας και κριτικός τέχνης. Αυτά είναι τα κύρια χαρακτηριστικά που ολοκληρώναν τα έργα του και τα έδεναν σε μια αρμονία. Με καταγωγή απο την Ζώδια, σπούδασε και έζησε και δημιούργησε στην Ελλάδα όπου μεγαλούργησε.

Ο τίτλος της έκθεσης είναι “Σολωμός Φραγκουλίδης: Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ, Ο ΤΕΧΝΟΚΡΙΤΙΚΟΣ” και παρουσιάζει τον Ζωδιάτη ζωγράφο Σολωμό Φραγκουλίδη και το έργο του όχι μόνο απο την πλευρά του ζωγράφου αλλά και του κριτικού αλλά και του συγγραφέα καθώς ο Φραγκουλίδης υπήρξε κριτικός και αρθρογραφούσε συχνά στην εφημερίδα Χαραυγή και το περιοδικό Νέα Εποχή (τεχνοκριτικά σημειώματα).


Ανήκει στους πρωτομάστορες της κυπριακής τέχνης, σε εκείνη τη γενιά των δημιουργών οι οποίοι οικοδόμησαν από το μηδέν τη νεότερη κυπριακή ζωγραφική. Ήταν απο τους πρώτους Κυπρίους που σπούδασαν τέχνη στο εξωτερικό και αργότερα μετέφεραν τις γνώσεις τους με τον ερχομό τους στην Κύπρο.

Εμμένοντας σε μια δημιουργική πορεία άρρηκτα δεμένη με τη ζωή του, μακριά από «...την πληθώρα των καταπλήξεων με την οποία ζητούσαν να εντυπωσιάσουν οι καλλιτέχνες», όπως έλεγε ο ίδιος.

Ο ζωγράφος έχει προσφέρει υλικό και πολλά τα δείγματα γραφής του στον συγκεκριμένο χώρο. Οι επιμελήτριες της έκθεσης κατάφεραν να συγκεντρώσουν αυτόν τον πλούτο από άρθρα του Φραγκουλίδη, που δημοσίευσε τακτικά στην εφημερίδα Χαραυγή και στο περιοδικό Νέα Εποχή, και να ανιχνεύσουν στα γραπτά του αυτά μια ξεχωριστή πηγή πληροφοριών για την τέχνη στην Κύπρο εκείνης της περιόδου. Η μουσειογραφική προσέγγιση και η επιλογή των έργων και των κειμένων του Φραγκουλίδη βοηθούν τον επισκέπτη να προσεγγίσει τους στόχους αυτής της πρωτοποριακής έκθεσης στο Coco_Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στη χάραξη νέων δρόμων για την κατανόηση του έργου του Φραγκουλίδη μέσα από το πρίσμα της εποχής του.

Βιογραφικό σημείωμα:

Η προσωπική του διαδρομή αποτελεί αντανάκλαση της σύγχρονης ιστορικής διαδρομής της Ελλάδας και της Κύπρου. 

Ο Σολωμός Φραγκουλίδης ανήκει στην πρώτη εκείνη γενιά των Κυπρίων καλλιτεχνών που συνδέθηκαν θεματικά με το τοπίο και τους ανθρώπους του τόπου τους και που τα έδωσαν με ρεαλιστικά ως επί το πλείστον εικαστικά λεξιλόγια, αλλά με μια απαράμιλλη ζωγραφική ποιότητα.

Γεννήθηκε στη Πάνω Ζώδια το 1902 και απεβίωσε στις 9 Δεκεμβρίου το 1981.

Είχε καταγωγή απο μια φτωχή αγροτική οικογένεια με αριστερές καταβολές. Ο πατέρας του τον αγαπούσε γι' αυτό παρόλες τις στερήσεις φρόντισε να του δώσει μόρφωση μέσης παιδείας.

Παρόλες τις δυσκολίες και κακουχίες της εποχής,  κατάφερε να τελειώσει το Παγκύπριο Γυμνάσιο

Ήταν τότε στο γυμνάσιο που ανάπτυξε την αγάπη για την ζωγραφική και αποφάσισε να ακολουθήσει αυτό το καλλιτεχνικό μονοπάτι. Εκεί ξύπνησε μέσα του το ένστικτο για την τέχνη που απο τότε ήταν τροφή και καημός.

Πήρε τα πρώτα τρία μαθήματα ζωγραφικής από τον Ρώσο ζωγράφο Ηλία Καρίσιεβ που η Ρωσική Επανάσταση προσφυγοποίησε στη Κύπρο. Ο Κλαρισεφ σπούδασε τέχνη στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού. Χωρίς να διστάσει, έδωσε τα δέκα σελίνια που του είχε δώσει η μητέρα του για την αποφοίτηση του για να πληρώσει τα τρία μαθήματα.  Ο Κλαρισεφ του δίδαξε τις βασικές αρχές της ζωγραφικής και έθεσε σκοπό να σπουδάσει τέχνη.

Διορίστικε ως δημοδιδάσκαλος χωρίς προσόντα (υπήρχε ο θεσμός την τότε εποχή). Δίδαξε για τέσσερα χρόνια στο χωριό Αμπελικού και με τα λεφτά που μάζεψε, συγκέντρωσε ένα σημαντικό ποσό για να φύγει για την Αθήνα να πραγματοποιήσει το όνειρο του.

Το 1924 με ένα μποξιά ρούχα και με 25 λίρες στη τσέπη πήγε στην Αθήνα για σπουδάσει. Ένα δύσκολο εγχείρημα αν αναλογιστεί κανείς τις δυσκολίες της εποχής, την φτώχια στην Κύπρο και την μετεπείτα ζωή ενός ζωγράφου.

Έτσι το 1924 ενεγράφει στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1924-1930) της Αθήνας με καθηγητές τους Γιώργο Ιακωβίδη, Ζαχαρία Παπαντωνίου, Ν. Λύτρα, Σπύρο Βικάτο, Γ. Ροϊλό και Π. Μαθιόπουλο. Ήταν αρκετά δύσκολο να εισαχθείς στη σχολή. Ο Φραγκουλίδης κατάφερε να κατεταχθή απευθείας στο δεύτερο έτος.  Ευτύχησε να μαθητέυσει κοντά σε εξαιρετικούς δασκάλους και να γνωρίσει και να εκτιμήσει τη δουλειά των μεγάλων Ελλήνων ζωγράφων, όπως του Λύτρα, του Μαλέα, του Παρθένη και του Ζέππου.

Εργαζότανε σκληρά κατά την διάρκεια των σπουδών εντούτοις κατάφερνε να διακρίνεται κάθε χρόνο στην σχολή του και να του απονέμονται βραβεία.  Πρώτος ανάμεσα στους πρώτους κατάφερε να κερδίσει τα βραβεία όλων των ετών της φοίτησης του.

Τόσο κατά την διάρκεια των σπουδών του αλλά και αργότερα αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα. Για να σπουδάσει και να ζήσει εργάζεται σε διάφορες δουλειές.

Η ακατάπαυση εργασία του στην σχολη αναγνωρίζεται και απο τους καθηγητές του. Ο Α. Μπενάκης του απονέμει υπτροφία για τα τελευταία 2 χρόνια των σπουδών του, ύστερα απο ενέργιες του καθηγητή Γεώργιου Ιακωβίδη.

Παρέμεινε στην Αθήνα μέχρι το 1932.

Η σχεδιαστική του ικανότητα εκτιμήθηκε και αρκετοί εκδότες και λογοτέχνες ζητούν την συνεργασία του για την εικονογράφηση διηγημάτων ή εξώφυλλων βιβλίων.  Εικονογραφεί διηγήματα στα περιοδικά Ελληνικά Γράμματα κα Νεά Εστία. του Γ. Ξενόπουλου.

Την ίδια εποχή ύστερα απο σύσταση του Γ. Ιακωβίδη που εκτιμούσε ιδιαίτερα το έργο του συνεργάζεται με τον αρχαιολόγο-ακαδημαικό Γεώργιο Σωτηριάδη για τη σχεδιαστική απόδοση ανασκαφικών ευρημάτων στο Δίον, αλλά και με τον διάσημο καθηγητή της ανατομίας Γ. Σκλαβούνο ο ποίος του αναθέτει τον σχεδιασμό εκθεμάτων του Μουσείου.

Συνεχίζει του δημιουργικό του έργο επεκτείνοντας τη δραστηριότητα του και στην αγιογραφία.
Πληροφορείται απο τον Φώτη Κόντογλου ότι στην πατρίδα του αναζητούν αγιογράφο για την εκκλησία της παναγίας στον Αγρό και αποφασίζει να δοκιμάσει τις δυνάμεις του.


Επέστρεψε και παρέμεινε στην Κύπρο για δύο χρόνια για εικονογράφηση της εκκλησίας του Αγρού (1932-1934). Κατά την διάρκει της παραμονής του στον Αγρό ζωγραφίζει συνεχώς τις ομορφίες που απλόχερα του χάριζε η φύση Ο πρώτος αυτός πειραματισμός σε θέματα τακτικής του έδωσε τη δυνατότητα να μελετήσει τεχνικές και μεθόδους στις οποίες με άνεση θα επανερχόταν συχνά.

Η ελευθερία και η εμπιστοσύνη με την οποία τον περιέβαλλε η εκκλησιαστική επιτροπή τον οδήγησε σε έργα ζωγράφων θρησκευτικής ζωγραφικής, ιδιαίτερα δυτικοευρωπαϊκής.

Ασχολήθηκε συστηματικά με την αγιογραφία και συγκεκριμένα με ένα ιταλοβυζαντινό τύπο αγιογραφίας, φιλοτεχνώντας φορητές εικόνες σε διάφορες εκκλησίες της Κύπρου.


Το 1934 γύρισε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως σχεδιαστής.   Διορίστικε στη Σιβιτανίδειο Σχολη στην Καλλιθέα, η οποία φέρει το όνομα των αδελφών Βασίλειου και Λοϊζου Σιβιτανίδη απο την Πάφο που υπήρξαν ιδρυτικά μέλη της Ελληνικής Αδελφότητας των εν Αιγύπτω Κυπρίων. Πολύ σύντομα χαρακτηρίζεται Βενιζελικός και χάνει την θέση του.  Στην συνέχεια εργάζεται στο Μουσείο Μπενάκη σχεδιάζοντας αφίσες και καταλόγους εκθέσεων. 

Αν και σπάνια έκθετε τα έργα του, πείθεται το 1936 και οργανώνει την πρώτη του ατομική έκθεση στην αίθουσα του Παρνασού και αποσπά εκαιρετικές κρητικές.  Από το 1936 παρουσίασε έργα του σε ατομικές εκθέσεις (1936, Αθήνα, Παρνασσό. 1953, Αμμόχωστος, ξενοδοχείο Κωνσταντία. 1966, Λευκωσία, Πνευματική Στέγη. 1972, Λονδίνο, Ξενοδοχείο Cumberland. 1974, Λευκωσία, γκαλερί Αργώ. 1976, Αθήνα, γκαλερί Σκοπιά. 1977, Λευκωσία, γκαλερί Ζυγός. 1986, Λευκωσία, γκαλερί Γκλόρια, αναδρομική μεταθανάτια έκθεση). Επίσης είχε πάρει μέρος σε πολλές ομαδικές εκθέσεις (1932, Παγκύπρια έκθεση. 1933, 1940, 1941, Πανελλήνια έκθεση. 1960, Πλάτρες, «Το Χρυσό Αηδόνι». 1961, Παρίσι, Salon d’ Art moderne, 1970, Λονδίνο, Εδιμβούργο, Κοινοπολιτειακό Ινστιτούτο, «Έκθεση Κυπριακής Τέχνης». 1972, Foggia, Ιταλία, Bienale d’ Arte Sacra). Το 1966 επισκέπτεται κατόπιν πρόσκλησης στη Σοβιετική Ένωση και την ίδια χρονιά εκθέτει στη Πνευματική Στέγη στη Λευκωσία και το 1972 εκθέτει στο Λονδίνο.

Το 1937 εμφανίζεται σε μια άλλη ενότητα έργων με θέμα την ανθρώπινη εργασία στην ύπαιθρο και τον μόχθο που καταβάλει ο αγρότης για να καλλιεργήσει τη γή. Προσωπικά βιώματα απο την αγροτική ζωή στην Ζώδια. Φιλοτεχνεί το έργο του Αγροτικό και το Πατητήρι και άλλα πάμπολα σχέδια. 

Γεγονότα της εποχής όπως ο πόλεμος και η κατοχή του 1940 και ο εμφύλιος τον σημάδεψαν. Φορτισμένος απο την κατοχή, τις εμπειρίες του πολέμου θα δημιουργήσει αργότερα το έργο Αναφορά που απεικονίζει τις ατέλιωτες ουρλες των στερημένων που αναζητούν λίγη τροφή και το έργο Πιετά που απεικονίζει τ δυστηζία και την πείνα του Ελληνικού λαού απο τις κακουχίες του πολέμου.

Την ίδια δουλειά κάνει και στην περίοδο της κατοχής σχεδιάζοντας αφίσες για την αντίσταση. Είχε ενταχθεί στο μέτωπο το 1940, μέσω της Πνευματικής Επιστράτευσης και ζωγράφιζε σχέδια και αφίσες απο το μέτωπο ενώ παράλληλα στέλνει ανταποκρίσεις στα Ελληνικά Γράμματα. Μυείται στο ΕΑΜ και συμμετέχει στον αγώνα σχεδιάζοντας αφίσες. Μετά την απελευθέρωση συνεχίζει την δράση του στο ΕΑΜ που θα έχει επιπτώσεις στην επαγγελματική του εξέλιξη όπου οι πολιτικές επιλογές αποτελούσαν την τότε εποχή καθοριστικό παράργοντα.


Από το 1947 μέχρι το θάνατό του, το 1981, έζησε στη Κύπρο.

Το 1947 επιστρέφει στην Κύπρο λόγο των δύσκολων καταστάσεων στην Ελλάδα αλλά δεν καταφέρνει να διοριστεί λόγο των αριστερών του καταβολών εν αντίθεση με άλλους ζωγράφους τότε όπως το Διαμαντή και τον Κάνθο που είχαν διοριστεί.

Με την επιστροφή του θα εγκατασταθεί στο Καραβοστάσι, και όχι στην γενέτειρα του Ζώδια κοντά στην φύση, την θάλασσα και τους λιγοστολυς απλούς ανθρώπους όπου θα ζωγραφίζει και θα πουλά τα έργα του για να ζήσει. Ο ίδιος δήλωσε ότι ζωγράφιζε έναντι ανταμοιβής για να ζήσει.  Στην Ζώδια θα δημιουργήσει μαζί με τον αδελφό του Αντρέα ένα μανιταρώνα για να εξασφαλίσει τα προς των ζή την νύχτα δούλευε για τα μανιτάρια και την ημέρα ζωγράφιζε.

Αναγκάζεται για καθαρά βιοποριστικούς λόγους να ασχοληθεί με την αγιογραφία ενώ παράλληλα ασχολείται με τη φιλοτέχνηση επιγραφών και εμπορικών μακέτων.

Ζωγραφίζει εικόνες με βυζαντινή τεχνοτροπία και δυτικοευρωπαϊκή τέχνη για τη Μονή του Αποστόλου Αντρέα, την Αγία Παρασκεύη στον Μουτουλλά, τη Χρυσοσπηλιώτισσα στο Κάτω Βαρώσι και άλλες μονές. 

Αποδίδει στα έργα του τοπία και προσπαθεί να συλλάβει και να αποδόσει την φύση σε πλήρη ταύτιση όπως την ζούσε στο Καραβοστάσι. Δημιουργεί το έργο Το σπίτι του ψαρά. Κεντρική μορφή ένα μεγάλο δέντρο, μια συκιά που υψώνει τα κοκαλιασμένα της κλαδιά στον ουρανό και απλλώνει προστατευτικά πάνω απο το φτωχόσπιτο.

Σε ένα άλλο έργο του, τα σκιάχτρα, με το οποίο συμμετέχει στην έιθεση Salon d' Art Modern το 1961 παριστάνει την ιστορία της ζωής όπου ο ήλιος της αλήθειας έχει αρχίσει να γεννάται σπορπώντας το φώς και τη χαρά της ζωής όμως τα μίση και τα πάθη, σκίχατρα των ανθρώπων υφωνονταισταθερά μπροστά του.

Δημιουργεί τα έργα Αναφορά και Πιετά που απεικονίζουν τις εμπειρίες του στο πόλεμο του 1940 και τον πεινασμένο ελληνικό λαό και τις κακουχίες του πολεμου.

Η τρίτη μεγάλη ΄συνθεση αυτής της εποχής είναι η Καινή Διαθήκη, που χαρακτηρίζεται το καθαυτό έργο της ζωής του. Ασχολήθηκε περίπου 20 χρόνια για την δημιουργία του και αναδεικνύει όλες τις δυνατότητες του. Το έργο απεικονίζει το  Χριστό και τους μαθητές του στο υπερώο κατά τον Μυστικό Δείπνο. Η γλυπτή επιγραφή στο κυκλικό πλαίσιο "Εν τούτω γλώσονται πάντες ότι εμοί μαθηταί εστε, εάν αγάπη έχητε εν αλλήλοις" μετα΄γερει το μήνυμα της αλληλεγγύης και της κοινονικής συνοχής. Το πρόσωπο κάθε αποστόλου αποτελεί το ιδιαίτερο πορτρέτο ενός καθημερινού ανθρώπου. Ο Φραγκουλίδης θέλει να αποδώσει συναισθήματα, οργή, απορίες, ερωτηματικά, αμφιβολίες με ιδιαίτερη έμφαση την προδοσία, καθώς στην μορφή του Ιούδα απεικονίζεται όλο το μίσος κατά του διδασκάλου.

Καταπιάνεται με τα πορτρέτα των ανθρώπων του περίγυρου του και περισσότερο των παιδιών φίλων του και η προσπάθεια εστιάζεται στην απόδοση των συγκεκριμένων χαρακτηριστικών τους που συγκροτούν την προσωπικότητα τους.

Καταπιάνεται με την νεκρή φύση που για τον ίδιο λειτουργεί σαν ερέθισμα για μια ζωγραφική επιδεξιότητα με υψηλή τεχνική και γνώση.

Έργα του βρίσκονται στην Κύπρο, στην Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Κυπριακής Τέχνης, στη Δημοτική Πινακοθήκη Αμμοχώστου, στην Πρεσβεία της Ελλάδας στη Λευκωσία. Στην Ελλάδα: Υπουργείο Πολιτισμού, Δημαρχείο Μεσολογγίου. Στη Ρωσία, στη Μόσχα, Μουσείο Πούσκιν. Επίσης σε ιδιωτικές συλλογές στην Κύπρο και το εξωτερικό. Την προσωπική συλλογή έργων του άφησε με διαθήκη στο Ελληνικό Δημόσιο.

Αρκετά απο τα έργα του βρίσκονται στην Πρεσβεία της Ελλάδος και άλλα βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές. Ήταν απο τα ιδρυτικά μέλη του Ελληνικού Επιμελητηρίου Καλών Τεχνών και γι' αυτό το ελληνικό κράτος του κατάβαλλε αργότερα σύνταξη. Ως ένδειξη ευγνωμοσύνης δόρισε τα έργα του στο Ελληνικό δημόσιο και βρίσκονται στην Πρεσβέια της Ελλάδος.

Διακρίσεις: Αργυρό μετάλλιο στην Bienale d’ Arte Sacra στη Foggia Ιταλίας, 1972.

Σολωμός Φραγκουλίδης «Δυο βαρκούλες ξεκουράζονται», 1955,  Λάδι σε καμβά, 49 x 64 εκ.

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Ο Λαογραφικός Όμιλος Ζωδιατών σας προσκαλεί στην παρουσίαση του βιβλίου του Βασίλη Χαραλάμπους "Κουρσεμένο Ακροθαλάσσι και άλλα διηγήματα" στο οίκημα του ομίλου μας (Αγ. Ανδρέα 19, Παλλουριώτισσα-Τ..Τ.1040 Λευκωσία, την Τετάρτη 5/7 και ώρα 19:00

"Κουρσεμένο Ακροθαλάσσι και άλλα διηγήματα"

Στα διηγήματα αυτά υπάρχει έντονη η ανθρωπιά, η τιμιότητα, η καταλλαγή, η συγχωρητικότητα, η γενναιόδωρη ανταπόδοση του οφειλομένου στον αδικούμενο, το αφιλοχρήματο, η τιμιλοτητα και η θυσιαστική αγάπη. Στη συλλογή αυτή εμπεριέχονται και κάποια διηγήματα τα οποία αφορούν τον ιστορικό πόνο της Ρωμιοσύνης, όπως τα δύσκολα χρόνια της σκλαβίας στους Ενέτους, τους Τούρκους και του Άγγλους.  Ακόμα και σε αυτά τα διηγήματα, εκτός απο την αγάπη στο δίκαιο και την αλήθεια, ενυπάρχει η τιμιότητα, η καλοσύνη και η θυσιαστική αγάπη. 

Η αφιέρωση των διηγημάτων αυτών, σε κείνους που μας μάθανε, για κείνο το δίκιο που την αγάπη λογιάζει και για κείνη την αγάπη που το δίκιο που την αγάπη λογιάζει. Τη διόρθωση ευγενώς ανέλαβε ο φιλόλογος κ. Φοίβος Πρωτοπαπάς. Μέρος των εσόδων θα δοθούν για άπορους συγχωριανούς μας και τα υπόλοιπα για τις ανάγκες του Ομίλου μας.

Ο συγγραφέας

Ο Βασίλης Χαραλάμπους κατάγεται απο την Κάτω Ζώδια και έχει στο ενργητικό του συγγραφικό έργο όπως την "Η καθατζιέρκατζιη του Λωξαντρή" και άλλα διηγήματα. Αρθρογαφεί στην εφημερίδα Ζωδιάτικα Νέα. Έχει ζωγραφίσει τοπία και εκκλησίες σε ακουρέλες όπως τις εκκλησίες της Ζώδιας, του Αγίου Μάμα της Μόρφου, το κάστρο του Αγίου Ιλαρίωνα, του Βουφαβέντο, Λάμπουσα