Οι Στρατιωτικές Δυνάμεις στην Κύπρο το 2017: Ετήσια έκθεση Κυπριακού Κέντρου Στρατηγικών Μελετών: Σύγκριση δυνάμεων, Συμπεράσματα και Διαπιστώσεις

Οι συσχετισμοί στρατιωτικών δυνάμεων στην Κύπρο κατά το 2017 παρουσιάζονται πιο δυσμενείς για την Κυπριακή Δημοκρατία από τα προηγούμενα χρόνια. Η αριθμητική ισχύς των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων έχει επανέλθει στα προηγούμενα της επίπεδα. Η οικονομική κρίση και άλλοι παράγοντες όπως η μείωση της θητείας, θέτει τη δύναμη της Ε.Φ. σε δυσχερέστερη θέση έναντι των κατοχικών στρατευμάτων και καθιστά το θέμα της ΑΟΖ ιδιαίτερα ευαίσθητο αντικείμενο πιέσεων στο Κυπριακό. 

Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από την Ετήσια Έκθεση του Κυπριακού Κέντρου Στρατηγικών Μελετών για τις Στρατιωτικές Δυνάμεις στην Κύπρο το 2017.

Όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα της έκθεσης, τα οποία παρουσίασε ο Διευθυντής του Κέντρου Δρ Άριστος Αριστοτέλους, η Λευκωσία εκτός από διπλωματικά διαβήματα, δεν διαθέτει καμία απολύτως στρατιωτική απάντηση στις προκλήσεις της τουρκικής πλευράς στη θαλάσσια περιοχή. 

Συνεπώς η κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, είναι πλήρως εκτεθειμένη στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις καθώς η Τουρκία διατηρεί συντριπτική και αδιαμφισβήτητη στρατιωτική υπεροχή στο κυπριακό χώρο σε όλους τους τομείς και ιδιαίτερα στο Ναυτικό και την Αεροπορία.

Το γεγονός αυτό αποκλείει το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου στην Α.Ο.Ζ., αλλά αφήνει ανοικτή τη δυνατότητα παρεμπόδισης των διεξαγόμενων εκεί εργασιών από το τουρκικό πολεμικό ναυτικό, καθώς και άσκησης πιέσεων στο Κυπριακό. 

Συσχετισμοί στρατιωτικών δυνάμεων στην Κύπρο 

Η αριθμητική ισχύς των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων έχει επανέλθει στα προηγούμενα της επίπεδα, ήτοι στις 43,000 που ήταν πριν την μεταφορά ενός τάγματος στην Νοτιοανατολική Τουρκία. Η δε μείωση του αριθμού των κληρωτών στην Εθνική Φρουρά ένεκα μειωμένου ρυθμού γεννητικότητας και δεκατετράμηνης θητείας, χωρίς την εκ των προτέρων εξασφάλιση των αναγκαίων εξισορροπητικών ρυθμίσεων σε ανθρώπινο δυναμικό, οργάνωση, αλλά και η μη αναπλήρωση ή ενίσχυση του οπλοστασίου της τεχνολογικά μέσα και εξοπλισμό, διεύρυνε περαιτέρω την ήδη υπάρχουσα διαφορά με την τουρκική πλευρά, όχι μόνο αριθμητικά αλλά και λειτουργικά. 

Η πρόσληψη 2,700 ΣΥ.ΟΠ (επαγγελματίες οπλίτες) όπως και η προσεχτική άσκηση αμυντικής διπλωματίας είναι στοιχεία βοηθητικά, ουδόλως όμως συμπληρώνουν τα κενά ικανοτήτων ή βελτιώνουν ουσιαστικά τη μαχητικότητα της Ε.Φ.

Επίσης οι περιορισμοί στον οικονομικό τομέα ένεκα και της οικονομικής κρίσης και οι πολιτικές προτεραιότητες διαδοχικών κυπριακών κυβερνήσεων ως προς τη διάθεση οικονομικών πόρων, λειτούργησαν σε βάρος του αμυντικού τομέα. Τα τελευταία χρόνια είτε είναι ανύπαρκτα είτε έχουν καθηλωθεί εντελώς οποιοδήποτε σοβαρά προγράμματα ενίσχυσης ή ανάπτυξης των ικανοτήτων της Εθνικής Φρουράς, ο δε τομέας της συντήρησης και της εξασφάλισης ορισμένων αναγκαίων ανταλλακτικών διέρχονται περίοδο δυσκολιών. Η μόνη ενίσχυση που έχει σημειωθεί είναι η πρόσφατη δωρεά παραχώρηση ενός σκάφους από το Ομάν που έχει μετατραπεί σε στρατιωτικού χαρακτήρα πλοίο ανοικτής θαλάσσης για την Ε.Φ. χωρίς ωστόσο να υπάρχουν οι δυνατότητες στη ναυτική βάση για να το φιλοξενεί.

Ως εκ τούτου καθιστά το θέμα της Α.Ο.Ζ. ένα ευαίσθητο σημείο άσκησης στρατιωτικών πιέσεων στο Κυπριακό. Η κυπριακή Α.Ο.Ζ. είναι πλήρως εκτεθειμένη στις Δυνάμεις αυτές, δεδομένου ότι η Λευκωσία εκτός από διπλωματικά διαβήματα δεν διαθέτει καμία απολύτως στρατιωτική απάντηση στις προκλήσεις της τουρκικής πλευράς στη θαλάσσια περιοχή. Το γεγονός αυτό αποκλείει το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου στην Α.Ο.Ζ. αλλά αφήνει ανοικτή τη δυνατότητα παρεμπόδισης των διεξαγόμενων εκεί εργασιών από το τουρκικό πολεμικό ναυτικό, καθώς και άσκησης πιέσεων στο Κυπριακό.

ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΟΜΗ
ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ		ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ
Σώμα Στρατού	1	Σώμα Στρατού	1
Μεραρχίες Πεζικού	2	Μεραρχίες Πεζικού	2
Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία	1	Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία	1
Ταξιαρχίες Πεζικού	2	Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία	1
		Τάγματα Ειδικών Δυνάμεων	1
Σύνταγμα Καταδρομών	1	Τάγματα Καταδρομών	2

Η Διοίκηση της Εθνικής Φρουράς με έδρα τη Λευκωσία. περιλαμβάνει όλους τους κλάδους (Στρατό, Ναυτικό, Αεροπορία). Την κύρια δύναμη αποτελούν οι δυνάμεις Στρατού, που συγκροτούνται σε μεραρχίες και ταξιαρχίες και οι οποίες υπάγονται απευθείας στο Γενικό Επιτελείο της Εθνικής Φρουράς.

Οι δυνάμεις στα κατεχόμενα προέρχονται από την 3η Στρατιά, που έχει έδρα την Ερζινζάν στην Τουρκία. Πρόκειται για ένα σώμα στρατού, το οποίο χωρίζεται σε δύο μεραρχίες, την 28η Μεραρχία και την 39η και την ΤΟΥΡ.ΔΥ.Κ, σε δύο μηχανοκίνητες ταξιαρχίες και τάγματα ειδικών δυνάμεων και καταδρομών. 

Oι τουρκοκυπριακές δυνάμεις αποτελούνται από 7 τάγματα πεζικού και διαθέτουν ελαφρύ οπλισμό. 

Σύνθεση Έμψυχου δυναμικού

ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ
ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΕΛΔΥΚ		ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ
Έμψυχο δυναμικό Ε/Κ	10,000	Έμψυχο δυναμικό Τ/Κ	3,500
Εφεδρεία	50,000	Εφεδρεία Τ/Κ	26,000
ΕΛ.ΔΥ.Κ.	950	ΤΟΥΡ.ΔΥ.Κ.	43,000
Σύνολο	60,950	Σύνολο	72,000

Το έμψυχο δυναμικό της Εθνικής Φρουράς παρουσιάζει σειρά μειώσεων τα τελευταία χρόνια που το φέρουν κατά μέσον όρο να ανέρχεται συνολικά γύρω στις 10.000 σε σύγκριση με 12.000 ή και 13.000 παλαιότερων χρόνων. Ο αριθμός των εφέδρων κυμαίνεται γύρω στις 50.000. Το δε σύνολο του ανθρώπινου στρατιωτικού δυναμικού υπό τα όπλα περιλαμβανομένης και της ΕΛ.ΔΥ.Κ. (950) υπολογίζεται στις 60.950.

Η δύναμη των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο σε ανθρώπινο δυναμικό το 2017 εκτιμάται ότι επανήλθε στα προηγούμενα αριθμητικά του επίπεδα ήτοι στις 43.000 που ήταν πριν την απόσυρση ενός τάγματος πεζικού που είχε μεταφερθεί στην Νοτιοανατολική Τουρκία για τις ανάγκες των επιχειρήσεων στην περιοχή. Προστιθεμένων των 3.500 Τουρκοκύπριων ενόπλων και 26.000 εφέδρων, ο συνολικός αριθμός της δύναμης αυτής ανέρχεται στις 72.000.

Οι Τουρκοκυπριακές εφεδρείες αριθμούν γύρω στις 26.000. 11.000 προορίζονται για την πρώτη γραμμή,  10.000 για τη δεύτερη γραμμή και 5.000 για την τρίτη γραμμή.  

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι:

• Το ισοζύγιο δυνάμεων για τη Λευκωσία εμφανίζεται δυσμενέστερο το 2017, καθώς απέναντι στις 10.000 έμψυχου δυναμικού της Εθνικής Φρουράς, η Άγκυρα αντιπαρατάσσει 43.000 στρατεύματα. (δηλ. αναλογούν 4,3 Τούρκοι στρατιώτες για κάθε ένα Εθνοφρουρό σε σύγκριση με 3.5 τον περασμένο χρόνο).

• Όσον αφορά το σύνολο των δυνάμεων στις δύο πλευρές, οι αριθμητικές αναλογίες παραμένουν σχεδόν ένας Εθνοφρουρός για κάθε 1.2 Τούρκους στρατιώτες (1: 1.2).

Σύνθεση οπλοστασίου

Η κατάσταση το 2017 όσον αφορά το βασικό εξοπλισμό των δύο πλευρών στην Κύπρο δεν έχει βασικά μεταβληθεί σε σχέση με προηγούμενα χρόνια όπως παραθέτουμε πιο κάτω.

Άρματα Μάχης

 Η Εθνική Φρουρά υπολογίζεται ότι διαθέτει σήμερα 134 άρματα μάχης σε σύγκριση με 179 που διέθετε το 2011/12. Το αντίστοιχο τουρκικό δυναμικό σε άρματα μάχης ανέρχεται σε 348 σε σύγκριση με 449 που ήταν πριν το 2015.
Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι:
• Για κάθε άρμα μάχης της Ε.Φ αναλογούν 2,5 τουρκικά σε σύγκριση με 2.8:1 το 2012, 5.7 :1 το 1994 και 15 : 1 το 1974. Λαμβανομένων υπόψη και των 61 Μ-48 της ΕΛΔΥΚ η αναλογία μειώνεται ελαφρώς σε ένα άρμα της Ε.Φ. για κάθε 1.7 τουρκικά.
• Η Ε.Φ. διαθέτει συνολικά 294 ΤΟΜΠ (περιλαμβανομένων και ΤΟΜΑ). Οι τουρκικές δυνάμεις διαθέτουν 627. Δηλαδή για κάθε ένα ΤΟΜΠ της Εθνικής Φρουράς αναλογούν 2.1 τουρκικά.

Ναυτικό – Αεροπορία
Στους τομείς αυτούς παραμένει ουσιαστικά αναπάντητη και καθοριστικής σημασίας η απειλή και η πρόκληση που προβάλει η Τουρκική Αεροπορία και το Ναυτικό στον αέρα και στη θάλασσα κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η δωρεάν παραχώρηση ενός σκάφους ανοικτής θαλάσσης από το Ομάν καθώς και οι φημολογούμενες μελλοντικές αγορές πλωτών μέσων από μέρους της Κ.Δ. δεν αλλοιώνουν το ανισοζύγιο αυτό.

Άμυνα – Οικονομία
Οι προϋπολογισμοί για την άμυνα, έχουν μειωθεί από €345.4 εκ. το 2010 σε €318.9 το 2016 επηρεάζοντας τα περιορισμένα ήδη εξοπλιστικά προγράμματα της Κ.Δ. και τις διεργασίες συντήρησης και εξασφάλισης ανταλλακτικών που μειώθηκαν κατά 34,2% για τις αντίστοιχες περιόδους. Η πίεση αυτή αναμένεται να συνεχισθεί και στο προβλεπτό μέλλον καθιστώντας στενά τα περιθώρια οποιασδήποτε ουσιαστικής ενίσχυσης της Ε.Φ. Ο προϋπολογισμός για την άμυνα το 2017 ναι μεν προνοεί υψηλότερες συνολικές δαπάνες ύψους €352 εκ. αλλά αυτό οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στο μισθολόγιο των νέων ΣΥ.ΟΠ.
Η ανάγκη είναι επιβεβλημένη  για συνεχή  εκπαίδευση του προσωπικού μόνιμου και εφέδρων  για να αναχαιτιστεί  ο Τούρκος εισβολέας . Πρέπει να επανέλθει η άσκηση Νικηφόρος-Τοξότης για ουσιαστική επαναφορά του  δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου. Η Κύπρος θα είναι μόνο ασφαλής κάτω από τα ένδοξα φτερά  της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας.  Η στρατιωτική βάση Αντρέας Παπανδρέου  πρέπει να αναβαθμιστεί  ώστε να  2 πολεμικά αεροπλάνα έξ Ελλάδος να βρίσκονται  σε επιφυλακή   επί Κυπριακού Εδάφους συνεχώς. Επίσης   μια επιπλέον επιλαρχία  αρμάτων  οποιοδήποτε τύπου μαζί με ένα τάγμα μηχανοκίνητου πεζικού θα θωρακίσει την αμυντική γραμμή και θα δωθεί η ευκαιρία αντεπίθεσης   και οπισθοχώρησης του Τούρκικου σκυλιού. Το κυριότερο συστατικό της επιτυχίας  είναι το προσωπικό. Ο καθένας απ’ εμάς πρέπει αυτές τις στιγμές που διανύουμε να κλείσει τ’αύτια  στα καλέσματα των σειρήνων της  εθνικής επανάπαυσης και των καλεσμάτων της επανένωσης. Ο κάθε Έλληνας Κύπριος πρέπει να κατανοήσει ότι πάνω απ’όλα η πατρίδα και να ‘ναι   έτοιμος   να υπερασπιστεί και να θυσιαστεί υπέρ βωμών και εστιών όταν τον καλέσει το πολεμικό προσκλητήριο.
Βρετανικές δυνάμεις: “Οperation Shader”

Η βασική δύναμη των Βρετανών σε ανθρώπινο δυναμικό στην Κύπρο ανέρχεται στις 2270, ενώ σε ότι αφορά τις επιχειρησιακές τους ανάγκες στην περιοχή έχουν ενισχυθεί με πρόσθετες αεροπορικές δυνάμεις. Ένα σμήνος μαχητικών αεροσκαφών τύπου Tornado GR4 και 6 Typhoon FGR4, σταθμεύουν στο Ακρωτήρι για δράση κατά του Ισλαμικού Κράτους στα πλαίσια της “Οperation Shader”.
Στα ίδια σχεδόν επίπεδα όπως τον προηγούμενο χρόνο παραμένουν οι δυνάμεις της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, που ανέρχεται στα 958 άτομα.

Πηγή: Κυπριακό Κέντρο Στρατηγικών Μελετών