Αγώνες Κυπριών:Μακεδονικό Εκστρατευτικό Σώμα Ημιονηγών

Νικόλας Κασσός (Τσιακολής)
Ο Ζωδιάτης Μακεδονομάχος 

Η συμβολή των Κυπριών στους εθνικούς αγώνες σε ένα μακρύ διάστημα από την επανάσταση του 1821 μέχρι και την νεότερη ιστορία ήταν καθολική καθώς μοιράζονταν την τύχη του υπόλοιπου υπόδουλου ελληνισμού.
Μετά την ίδρυση του Ελληνικού κράτους, Κύπριοι εθελοντές κατατάσσονταν σε κάθε επαναστατική κινητοποίηση του Ελληνισμού και σε κάθε πολεμικό επεισόδιο ή επιστράτευση. Η έλευση των Βρεττανών, το 1878, βάσει αμυντικής συμφωνίας μεταξύ Αγγλίας και Τουρκίας, έφερε αρκετά αγαθά στην Κύπρο, αλλά και πολλές υποχρεώσεις που πλήθαιναν με το χρόνο. Στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 οι Κύπριοι εθελοντές έφτασαν τους 1000. Οι περισσότεροι υπηρέτησαν στο νικηφόρο τμήμα του Ελληνικού στρατού.
Στο Μακεδονικό Αγώνα (1904-1908), ιστορικά βρίσκουμε αρκετούς Κύπριους Μακεδονομάχους που διακρίθηκαν.


Στους Βαλκανικούς πολέμους του 1912 - 1913 πολέμησαν με τον Ελληνικό στρατό 1500-1800 περίπου Κύπριοι εθελοντές. 55 από αυτούς σκοτώθηκαν στην πολιορκία των Ιωαννίνων και στις πολύνεκρες μάχες του Ελληνοβουλγαρικού πολέμου.

Μακεδονικό Εκστρατευτικό Σώμα Ημιονηγών 

(MMC-Macedonian Mule Corps)

Ο Α' Παγκόσμιος πόλεμος και η ένταξη της Τουρκίας στο στρατόπεδο των Κεντρικών Δυνάμεων είχε ως αποτέλεσμα την καταγγελία της "Κυπριακής Συνθήκης" του 1878 και την προσάρτηση της Κύπρου στη Βρετανική Αυτοκρατορία (Νοέμβριος 1914).

Κατά την διάρκεια του Α Παγκοσμίου Πολέμου υπήρχαν δυσκολίες στις μεταφορικές ανάγκες του Βρεττανικού στρατού στο μέτωπο στην Θεσσαλονίκη και στο Μακεδονικό μέτωπο για ανεφοδιασμό και μεταφορά τραυματιών για νοσοκομειακή περίθαλψη. Ειδικά όταν πάγωνε ο Έβρος ποταμός και τα αμάξια δεν κυλούσαν.

Ο λόγος ήταν η έλλειψη οδηγών του τακτικού Στρατού στην Υπηρεσία Σώματος και λόγο μεγαλύτερης ανάγκης για περίθαλψη τραυματιών. 

Η λύση λοιπόν ήταν η στρατολόγηση ημιονηγών από τις αποικίες. Ο ημιονηγός είναι ο οδηγός μουλαριού, ο μουλαράς. Κατά την περίοδο μεταξύ 1916-1919 περίπου 13,000 ημιονηγοί κατατάχθηκαν. Αρχικά οι πρώτοι ημιονηγοί ήταν 2,000 περίπου Έλληνες αλλά μέχρι τον χειμώνα ο αριθμός αυτός μειώθηκε όταν συστάθηκε σώμα Ελληνικού Στρατού στην Θεσσαλονίκη. Η Κύπρος απέμεινε η μόνη πηγή παροχής ημιονηγών στην Θεσσαλονίκη. Έλληνες και Κύπριοι υπήρξαν μέλη του σώματος Ημιονηγών Μακεδονίας. Στην πλειοψηφία τους ήταν αγρότες, από διάφορες περιοχές του νησιού.  Τουλάχιστον 38 από αυτούς έχουν χάσει την ζωή τους. 

Το καλοκαίρι του 1916 άρχισε η μαζική κατάταξη Κυπρίων στο Βρεττανικό στρατό, στο ειδικό σώμα των έμμισθων ημιονηγών που δημιουργήθηκε. Μέχρι το Μάρτιο του 1919 στρατολογήθηκαν 16000 περίπου άνδρες στο Σώμα Ημιονηγών φέροντας το χαρακτηριστικό αριθμό με τα αρχικά (MMC xxxxx). Οι Κύπριοι "μουλάριδες", μετά από μια σύντομη στρατιωτική εκπαίδευση στους στρατώνες της Θεσσαλονίκης, υπηρέτησαν σχεδόν αποκλειστικά, στο Μακεδόνικο Μέτωπο. Στα συμμαχικά νεκροταφεία της Μακεδονίας βρίσκονται οι τάφοι 30 περίπου Κυπρίων που έχασαν τη ζωή τους, στο διάστημα 1916-1920. Άλλοι Κύπριοι κατατάχθηκαν εθελοντικά στον ελληνικό στρατό και στην "Εθνική Αμυνα". Πέντε από αυτούς σκοτώθηκαν στη μάχη του Σκρα, το 1918.

Αρκετοί αργότερα που παρέμειναν καλέστηκαν αργότερα και σε γενική επιστράτευση για τη Σμύρνη όπου υπηρέτησε  στον Ελληνικό Στρατό. 

Στον κατάλογο των εθελοντών και έμμισθων  περιλαμβάνονται άνθρωποι κάθε ηλικίας, επαγγέλματος ή τάξης, πλειοψηφούν, όμως, εμφανώς οι αγρότες και υπηρέτησαν στο Μακεδονικό Μέτωπο όπου και αργότερα παρασημοφορήθηκαν όταν επέστρεψαν στην πατρίδα τους με υψηλό ηθικό με μετάλλιο με τα αρχικά MMC που καταδεικνύει το Μακεδονικό Σώμα Ημιονηγών. 

Η Κυπριακής καταγωγής Μουλάριδες κατάγονταν στο Βρετανικό στρατό ως έμμισθοι, ορισμένοι δηλώνοντας και ψεύτικη ημερομηνία γέννησης για να γίνουν αποδεκτοί στο σώμα λόγο και της φτώχειας και της πείνας  που καταδείκνυε τη λιτότητα της τότε εποχής.

Αρκετοί Κύπριοι λοιπόν κατατάγηκαν ως ημιονηγοί [muleteers] στο Σώμα ημιονηγών και υπηρέτησαν στο Μακεδονικό Μέτωπο συμμετέχοντας και ενεργα στις μάχες και κάτω απο δύσκολες συνθήκες διαβίωσης. Πολλοί πάθαιναν κρυοπαγήματα και αρρωστούσαν. 

Επίσης ιστορικά βρίσκουμε και το 1919 Κύπριους μουλάριδες στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Ήταν Κύπριοι ημιονηγοί του «Μακεδονικού εκστρατευτικού σώματος» του βρετανικού στρατού. Οι μαρτυρίες αναφέρουν ότι γύρω στους 200 Κύπριους (κυρίως Έλληνες, αλλά και λίγοι Τούρκοι) στάλθηκαν στη Γεωργία, ανατολικότερα της Ουκρανίας, στο Βατούμ και στην Τυφλίδα.

Επίσης στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο βρίσκουμε Σώμα Κυπρίων εθελοντών που υπηρέτησαν στο «Κυπριακό Σύνταγμα» (Cyprus Regiment) το οποίο δημιουργήθηκε τον Φεβρουάριο του 1940 και στην «Κυπριακή Εθελοντική Δύναμη» (Cyprus Volunteer Force) η οποία δημιουργήθηκε τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς. Το Κυπριακό Σύνταγμα περιλάμβανε βοηθητικά σώματα αλλά και τάγμα Πεζικού. Οι Κύπριοι στρατιώτες μετείχαν σε πολεμικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα, την Ιταλία, τη Γαλλία, στη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Ειδικά, οι Κύπριοι ημιονηγοί διακρίθηκαν στην εκκένωση της Δουγκέρκης, στη μάχη του Κερέν, στην Αβησσυνία και στις φονικές μάχες του Κασίνο, στην Ιταλία.

Νικόλας Κασσός (Τσιακολής) εκ Ζώδιας

Στους Κύπριους που υπηρέτησαν στο Μακεδονικό Εκστρατευτικό Σώμα Ημιονηγών, βρίσκουμε και έναν Ζωδιάτη τον Νικόλα Κασσού (Τσιακολής). Ο Νικόλας Κασσού (Τσιακολής) γεννήθηκε στην Κάτω Ζώδια το 1897 και απεβίωσε το 1939. Γονείς του ήταν οι Πετρής Κασσού (Πετρόκασσος) και η Παναγιώτα Πετρή Κασσού. Με την σύζυγο του Παρασκευού Μιχάλη Πονάρη απέκτησαν 5 κόρες, την Ανθούλλα Σολωμή Χατζηπροκοπίου (εν ζωή), Ναυσικά Καβάζη (απεβίωσε), Παναγιώτα Μουζούρη (εν ζωή), Ιουλία Σπανούδη (εν ζωή) και την Γιωργούλλα Παπαγεωργίου (απεβίωσε). Ο Νικόλας Κασσός (Τσιακολής) κατετάγη ως ημιονηγός στο Σώμα ημιονηγών και υπηρέτησε στο Μακεδονικό μέτωπο κατά τα έτη 1914 - 1918. Αργότερα επέστρεψε στην Ζώδια όπου εξάσκησε το επάγγελμα του γεωργού μέχρι και το θάνατό του.

ΑΡΘΡΟ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΖΩΔΙΑΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΠΗΓΗ: EUROPEANA