ΑΓΙΟΣ ΜΑΜΑΣ

Kαλημερα στο Φθινόπωρο και στον Πολιούχον Άγιο Μάμα της Μόρφου που γιορταζει και σε ολους τους φιλους χαρά και υγεία.

 

Απολυτίκιο Αγίου Μάμα:

 

Παφλαγονίας το κλέος και μαρτύρων αγλάϊσμα,

φύλαξ και φρουρός των Κυπρίων, ανεδείχθης Μάμα μάρτυς ένδοξε.

Την θάλασσαν διήλθεν ώσπερ ζών, και ταύτης τρικυμίας χαλινών,

θαυμασίως λάρνακά σου, Μόρφου τη πόλει κατεστήριξας.

Διό εν τη μνήμη σου σοφέ, ευώδες μύρον βρύει εξ αυτής.

Δόξα τω Θεώ τω ενεργούντι δια σού πάσιν ιάματα.

 

 

Ο Άγιος Μάμας έζησε στα μέσα του 3ου αιώνα (μ.Χ.) και μαρτύρησε επί Αυτοκράτορα Αυρηλιανού. Το όνομα του φέρουν σήμερα χωριά στην Ελλάδα ενώ θεωρείται και ένας απο τους μεγαλύτερους Αγίους στην Κύπρο κα τη Σκύρο. Στις ελληνικές δοξασίες φαίνεται να σχετίζεται με τους αρχαίους θεούς προστάτες των ποιμένων. Συγκεκριμένα στη Σκύρο, που ανθούσε άλλοτε η κτηνοτροφία, στην εορτή του Αγίου οι βοσκοί αφιέρωναν διάφορα σφάγια.
Στην εκκλησία του Αγίου που έκτισαν οι Σκυριανοί, κατά την τοπική παράδοση, σε σημείο που εμφανίσθηκε ο Άγιος σε κάποιον ποιμένα, κάθε χρόνο ανήμερα της μνήμης του κάνουν μεγάλο πανηγύρι με προσφορές και θυσίες αρνιών που τα σφάζουν κάτω από μια παρακείμενη καρυδιά και στη συνέχεια ακολουθεί το γλέντι.

Πέρα από την Ελλάδα και την Κύπρο, τιμάται και σε άλλες χώρες όπως ο Λίβανος, η Ιταλία και η Ισπανία. Στην Ισπανία, και συγκεκριμένα στo Bilbao το γήπεδο της ομάδας της πόλης Athletico Bilbao έχει πάρει από αυτόν το όνομά του (Σαν Μαμές - San Mamés), καθώς βρίσκεται δίπλα από μία εκκλησία προς τιμήν του, ενώ οι παίκτες της ομάδας αποκαλούνται με το προσωνύμιο "τα λιοντάρια" (Los leones), αναφορά στο μαρτύριο του.

 

Γεννήθηκε στην Παφλαγονία της Μικράς Ασίας το 260 μ.Χ. από γονείς Χριστιανούς , οι οποίοι συνελήφθησαν για τη χριστιανική τους δράση και φυλακίστηκαν. Ο Άγιος γεννήθηκε στη φυλακή και επειδή οι γονείς του , ο Θεόδοτος και η Ρουφίνα, πέθαναν εκεί , ανέλαβε να τον μεγαλώσει κάποια γυναίκα που ονομαζόταν Αμμία Ματρώνα. Αυτή ήταν ευσεβής Χριστιανή και σε αυτήν οφείλεται το όνομα του Αγίου. Η παράδοση λέει ότι ο μικρός συνήθιζε να τη φωνάζει «μάμα».

Κατά την εφηβική του ηλικία ο Μάμας συνελήφθη από ειδωλολάτρες, που τον υπέβαλαν σε βασανιστήρια. Τελικά του κρέμασαν στο λαιμό ένα σιδερένιο ραβδί και τον έριξαν στο νερό για να πνιγεί. Κατά θαυματουργό τρόπο ο Άγιος επέζησε αλλά πιάστηκε ξανά από τους βασανιστές του και ρίχτηκε σε αναμμένη κάμινο. Και αυτήν τη φορά κατάφερε να βγει σώος. Όταν έριξαν επάνω του άγρια ζώα, τα τελευταία όχι μόνο δεν τον κατασπάραξαν αλλά ούτε και τον πείραξαν. Σύμφωνα με την παράδοση ένα λιοντάρι τον δέχθηκε στη ράχη του και τον μετέφερε μακρά των άλλων θηρίων, εξ ου και η θεματογραφία της αγιογράφησης του. Τελικά, οι εχθροί του αποφάσισαν να τον εκτελέσουν με τρίαινα. Το φονικό όργανο διαπέρασε τα σπλάγχνα του Αγίου, ο οποίος και παρέδωσε το Πνεύμα.

Σε ανάμνηση των παραπάνω και σύμφωνα με τα απελατικά δημώδη άσματα του Βυζαντίου την εικόνα του Αγίου Μάμα έφεραν τα απελατίκια (οι ράβδοι) που κρατούσαν οι απελάτες.

Σήμερα πολλοί ναοί στην Ελλάδα αλλά και στην Κύπρο είναι αφιερωμένοι στον Άγιο Μάμα(ντα). Η φήμη του Αγίου και η απόδοση τιμών προς αυτόν εξαπλώθηκε από την Καππαδοκία στη Χίο, στην Κωνσταντινούπολη αλλά και στη Μακεδονία. Στη Χαλκιδική, σε ένα από τα χωριά που έχουν το όνομά του, λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο μεγάλη εμποροπανήγυρη, στις αρχές Σεπτεμβρίου. Στους βυζαντινούς χρόνους ο Άγιος Μάμας ήταν ο προστάτης των Μαρδαϊτών στην Κύπρο. Οι τελευταίοι διέδωσαν τη φήμη του και την απόδοση τιμών προς αυτόν έπειτα από τις αραβικές επιδρομές.

 

Ο Άγιος Μάμας της κωμόπολης Μόρφου

Σύμφωνα με την παράδοση, στα τέλη του δωδέκατου αιώνα, η λάρνακα με το λείψανο του Αγίου ρίχτηκε στη θάλασσα από τη Μικρά Ασία και τα κύματα την έφεραν στην Κύπρο. Κάποιοι άνθρωποι τη βρήκαν και προσπάθησαν να τη μεταφέρουν στο χωριό τους. Όταν έφτασαν στον τόπο που βρίσκεται σήμερα το μοναστήρι, στη Μόρφου, η λάρνακα βάρυνε τόσο, που δεν μπορούσαν να τη μετακινήσουν. Τότε κατάλαβαν ότι εκεί έπρεπε να κτίσουν εκκλησία προς τιμή του Αγίου. Έτσι έκτισαν την ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Μάμα.